دفتر ریاضی

آزمایشگاه ریاضی 2

1-طرح کلی یک آزمایشگاه ریاضیات

اولین چیزی که برای ساخت آزمایشگاه به ذهن می رسد شکل کلی آن است . یک اتاق یا یک سالن ؟ 5 نفره یا 20 نفره ؟

آزمایشگاه ریاضیات بر خلاف تلاش های دیگری مثل خانه ریاضیات در محیط مدرسه فعالیت می کند پس طرح کلی ازمایشگاه ریاضیات به آموزشگاه و توانمندیهای آن بستگی دارد. آموزشگاه با توجه به شرایط و احتیاجات خود می تواند طرح کلی آزمایشگاه را تغییر دهد.

2 - تجهیزات آزمایشگاه

بعد از اینکه شکل کلی آزمایشگاه مشخص شد نوبت به تجهیزات آزمایشگاه می رسد .

اولین چیزهایی که یک آزمایشگاه به آن نیاز دارد اثاثیه و تجهیزات ضروری است . به این نکته توجه داشته باشیم که بنا نیست آزمایشگاه مکانی برای سخنرانی باشد . دانش آموزان باید در گروه های چند نفره دست به آزمایش بزنند .میز و صندلی ها را به گونه ای بچینید که کنترل کامل بر تمام گروه ها داشته باشید.

یک آزمایشگاه ساده ریاضیات مقطع راهنمایی به حداقل وسایل و تجهیزات هندسی نیاز دارد.

1- انواع خط کش در سایزهای متفاوت 2- انواع گونیا 3- انواع نقاله 4- انواع پرگار 

5- مقواهای رنگی با ضخامت های مختلف 5- قلم و کاغذ و قیچی

وسایل بالا را به تعداد لازم تهیه نمایید . این وسایل باید به سادگی در دسترس دانش آموزان باشند.

تخته های سفید (Whiteboard) و تخته های شطرنجی را فراموش نکنید . آزمایشگاه ریاضیات می تواند شامل دست سازه های خود دانش آموزان هم باشد. در صورت امکان از یک رایانه هم بهره ببرید . بازیهای ریاضی و نرم افزارهای آموزشی را فراموش نکنید .برنامه های ساده ای وجود دارند که  درک ریاضیات را ساده تر خواهند کرد . در این مورد می توانید از سایت های اینترنتی استفاده نمایید.

3- منابع انسانی

هر آزمایشگاه حداقل به یک سرپرست نیاز دارد .در صورتیکه امکان استخدام یک فرد متبحر و علاقه مند به ریاضیات نیست این سرپرست را می توان از بین معلمان ریاضیات مدرسه انتخاب کرد .

4 - تخصیص زمان برای آزمایشگاه

بهتر است 15 تا 20 درصد از تمام زمان ریاضیات یک کلاس در هفته به آزمایشگاه ریاضیات اختصاص داده شود. این تخصیص زمان باید در جدول زمانبندی شده مشخص شود . این زمان جهت فعالیت رسمی آزمایشگاه می باشد . در صورت امکان آزمایشگاه ریاضیات می تواند در ساعات دیگری پذیرای دانش آموزان علاقه مند به ریاضیات باشد .این دانش آموزان می توانند در این زمان ها جهت دریافت کمک در زمینه ریاضیات به آزمایشگاه مراجعه کنند .

5- ارزشیابی دانش آموزان در آزمایشگاه

در صورتی که آزمایشگاه ریاضیات یک آزمایشگاه رسمی باشد 20 % نمره ریاضیات به این بخش تخصیص داده می شود. یعنی اگر نمره ریاضیات از 20 نمره در نظر گرفته شود 4 نمره آن مربوط به بخش آزمایشگاه است. درصورتی که نمره کامل آزمایشگاه را 20 فرض کنیم این 20 نمره را می توان به 3 بخش زیر تقسیم بندی کرد:

1- ارزشیابی عملی پایان ترم    10 نمره

2- ارزشیابی پروژه(مقاله) پایان ترم   5 نمره

3- نمره مستمر    5 نمره

5-1  ارزشیابی عملی پایان ترم:

 آزمون عملی باید در یک روز معین برگزار گردد. هر دانش آموز باید دو فعالیت عملی را در زمان مشخص انجام دهد.در ضمن در انتخاب فعالیت ها نیز باید دقت کافی شود تا از ایجاد هرگونه استرس در زمان امتحان جلوگیری شود .

1- بیان هدف از فعالیت   1 نمره

2- طراحی فعالیت   2 نمره

3- اجرای کامل فعالیت   3 نمره

4- تشریح مراحل کار   3 نمره

5- نتیجه گیری و استنتاج 1 نمره

5-2  ارزشیابی پروژه (مقاله) پایان ترم :

هر دانش اموز باید بر اساس مفاهیمی که در کلاس درس آموخته است یک پروژه ارائه دهد. پروژه نباید بازگویی مجدد آنچه در کلاس یا آزمایشگاه گفته شده است ، باشد. بهتر است موضوع پروژه ارتباط ریاضیات را با زندگی واقعی نشان دهد .

نمره پروژه را می توان به صورت زیر تجزیه کرد :

بیان پروژه و هدف از انجام آن   ا نمره

طراحی پروژه   1 نمره

مراحل کار  1 نمره

نوشتن پروژه   1 نمره

نتیجه گرفته شده   1 نمره

5-3  ارزشیابی مستمر دانش آموزان :

ارزشیابی مستمر به نظر معلم و سرپرست آزمایشگاه بستگی دارد. این نمره می تواند شامل شرکت منظم دانش آموز در جلسات آزمایشگاه،حضور به موقع، انجام فعالیت ها و انضباط دانش آموز در جلسات باشد.

6-  فعالیت های عملی

در این قسمت تعدادی فعالیت عملی که از تکنیک های مختلف تاکردن ، بریدن و چسباندن کاغذ استفاده می کنند آورده شده است. در این فعالیت ها به هیچ عنوان از اثبات های متعارف کتاب های درسی استفاده نمی شود .

1-حل دستگاه معادلات خطی دو متغیره به کمک نمودار

2-بررسی اینکه دنباله اعداد داده شده یک تصاعد حسابی است یا خیر ؟

( نمونه هایی از دنباله های اعداد در کتاب های ریاضیات راهنمایی آورده شده است )

3-بررسی قضیه تالس به کمک تخته خطوط موازی و برش قطعات مثلث

4- بررسی قضیه فیثاغورس به کمک تکنیک های تاکردن کاغذ و برش و چسباندن آنها

5- بررسی اینکه اندازه زاویه مرکزی روبرو به یک کمان ، دو برابر اندازه زاویه محاطی روبرو به همان کمان است.

( در این مورد هم از تکنیک های ساده تاکردن و برش کاغذ استفاده می شود)

6- بررسی اینکه زاویه های محاطی روبرو به یک کمان با هم مساویند .

7- نظریه چهارضلعی های محاطی

دانش اموز به کمک تکنیک های مختلف تاکردن و برش کاغذ بررسی کند که :

الف)مجموع دوزاویه مقابل در هر چهارضلعی محاطی 180 درجه است .

ب) در هر چهارضلعی محاطی اندازه هر زاویه خارجی یک زاویه برابر با اندازه زاویه داخلی روبرو به همان زاویه است.

8- از هر نقطه خارج دایره می توان دو  مماس بر آن رسم کرد طول این دو مماس ایجاد شده با هم برابر است .

9- تهیه و ساخت یک استوانه قائم با داشتن ارتفاع و محیط قاعده

10- الف – درک کردن مساحت کل یک استوانه

 ب- به دست آوردن روشی برای محاسبه مساحت جانبی استوانه قائم

11-به دست آوردن روش و فرمولی برای محاسبه حجم استوانه بر اساس ارتفاع و شعاع قاعده استوانه

12- ساخت یک مخروط با داشتن ارتفاع و محیط قاعده داده شده

13-  پیشنهاد روشی برای به دست آوردن محاسبه سطح یک مخروط

14- به دست آوردن فرمولی برای محاسبه حجم یک مخروط قائم

15- پیشنهاد فرمولی برای محاسبه سطح یک کره

16- به دست آوردن فرمولی برای محاسبه حجم یک کره بر اساس شعاع کره

17- ساخت یک زاویه سنج و بکار بستن آن

آزمایشگاه ریاضیات جایی است که در آن تواناییها نشان داده می شود ، مهارت ها قبلا در کلاس کسب شده است.

همانطور که گفته شد فعالیت های آزمایشگاه باید قبلا به طور دقیق طراحی و مرور شوند . در مطالب بعدی نمونه های کاملی از آزمایش های از پیش تهیه شده را بررسی می کنیم .

 منبع : وبلاگ ریاضی نویس